SQL vs NoSQL: کامیان باشترە بۆ پڕۆژەکەت؟

داتابەیس دڵی هەر سیستەمێکی نەرمەکاڵایە. کاتێک بڕیار دەدەیت کام جۆرە  داتابەیسێک بەکاربهێنیت، دوو هەڵبژاردەی سەرەکیت هەیە: SQL (Relational) و NoSQL (Non-Relational). هەردووکیان خاوەن سوود و کەموکوڕین، بەڵام چۆن دەزانین کامیان گونجاوترە بۆ پڕۆژەکەمان؟

SQL چییە؟ 

SQL (Structured Query Language) واتە زمانی پرسیاری ستراکچەرکراو. ئەم جۆرە بنکانەی داتا پشت بە ستراکچەرێکی دیاریکراو دەبەستن کە پێی دەوترێت Relational Model.

تایبەتمەندییەکانی SQL:

ستراکچەری دیاریکراو (Fixed Schema):

• هەموو داتاکان دەبێت بە شێوەیەکی دیاریکراو ڕێکبخرێن
• خشتەکان پێکهاتوون لە ڕیز و ستوون
• پەیوەندی لە نێوان خشتەکاندا (Relationships)

نموونەی بنکەی داتای SQL:

• MySQL
• PostgreSQL
• Oracle Database
• Microsoft SQL Server

NoSQL چییە؟

NoSQL واتە "Not Only SQL" یان "Non-SQL". ئەم جۆرە بنکانەی داتا نەخشەیەکی نەرم و گۆڕاو پێشکەش دەکەن.

جۆرەکانی NoSQL:

Document-Based:

• داتاکان وەک دۆکیومێنت هەڵدەگیرێن (JSON, XML)
• نموونە: MongoDB, CouchDB

Key-Value:

• داتاکان وەک کلیل-بەها هەڵدەگیرێن
• نموونە: Redis, DynamoDB

Graph:

• داتاکان وەک گرێ و پەیوەندی هەڵدەگیرێن
• نموونە: Neo4j, ArangoDB

بەراوردکردنی SQL و NoSQL

SQL - سوودەکان:

ستانداردی دامەزراو: زمانی SQL لە هەموو شوێنێک ناسراوە

• یەکگرتووی (Consistency):  دڵنیایی لە دروستی داتاکان دەدات
• پەیوەندییە ئاڵۆزەکان: باش لە بەڕێوەبردنی پەیوەندییەکاندا
• ئامرازی زۆر: ئامرازی فرەی بەردەست بۆ بەڕێوەبردن و شیکردنەوە

SQL - کەموکوڕیەکان:

•  ئاسان ناگۆڕێت کاتێک پێداویستیەکان دەگۆڕێن
• بەرفراوان بوونی ئاسان نییە: قورس لە دابەشکردندا بەسەر چەند سێرڤەر
• کارایی لەگەڵ Big Data: لەگەڵ بڕێکی زۆر داتا هێواش دەبێت

NoSQL - سوودەکان:

• ئاسان بە گۆڕانکاری دەگونجێت
• بەرفراوان بوونی ئاسان: بە ئاسانی بەسەر چەند سێرڤەر دابەش دەبێت
• کارایی لەگەڵ Big Data: باش لەگەڵ بڕێکی زۆر داتا کاردەکات
• خێرایی: لە زۆرێک حاڵەتدا خێراترە

NoSQL - کەموکوڕیەکان:

• یەکگرتووی کەمتر:  هەمیشە پشتگیری ناکرێت
• ستانداردی نییە: هەر سیستەمێک شێوازی جیاوازی هەیە
• پەیوەندییە ئاڵۆزەکان: قورسترە بۆ بەڕێوەبردنی پەیوەندییە ئاڵۆزەکان

کەی کامیان بەکاربهێنین؟

SQL بەکاربهێنە کاتێک:

• داتای ستراکچەرکراوت هەیە
• پەیوەندییە ئاڵۆزەکان پێویستە
• یەکگرتووی بەهێز گرنگە (بانک، ئاکاونتینگ)
• پڕۆژەی بچووک تا مامناوەند

NoSQL بەکاربهێنە کاتێک:

• داتاکانت سترەکچراو نین یان گۆڕاون
• بەرفراوان بوونی خێرا پێویستە
• Big Data یان Real-time ئەپلیکەیشن
• پڕۆژەی گەورە لەگەڵ ترافیکی زۆر

دەرئەنجامەکان

هیچ چارەسەرێکی "یەک-گونجاو-بۆ-هەموو" نییە. هەردوو SQL و NoSQL شوێنی خۆیان هەیە لە دنیای گەشەپێدانی نەرمەکاڵادا. گرنگ ئەوەیە کە بە وردی پێداویستیەکانی پڕۆژەکەت هەڵسەنگێنیت:

• ئەگەر یەکگرتووی داتا و پەیوەندییە ئاڵۆزەکان گرنگن → SQL
• ئەگەر خێرایی و بەرفراوان بوون گرنگن → NoSQL

لە کۆتاییدا، هەندێک پڕۆژە تەنانەت هەردوو جۆرەکە پێکەوە بەکاردەهێنن بۆ ئەوەی سوود لە باشترین تایبەتمەندیەکانی هەردووکیان وەربگرن.