کاتی بڵاوکراوەتەوە :

SSH چییە؟

نێتۆرک
نوسین و ئامادەکردنی

SSH یەکێکە لە گرنگترین ئامرازەکانی کاتی ئێستا بۆ بەڕێوەبردنی سیستەمە دووردەستەکان. ئەم ناوەندە ڕۆڵێکی گرنگی هەیە لە کاری بەرنامەنووسان، مامۆستایانی زانکۆ، و بەڕێوەبەرانی سیستەم.

SSH چییە؟

SSH واتا "Secure Shell". ئەمە پرۆتۆکۆلێکە کە ڕێگەت پێدەدات کار لەسەر کۆمپیوتەرێکی دیکە بکەیت کە لە شوێنێکی دوور لە تۆوە.  ئەمە وەکو "دەرگایەکی سحریی" بیربکەنەوە کە دەتوانیت بەکاریبهێنیت بۆ چوونە نێو هەر کۆمپیوتەرێک لە جیهاندا.

بۆچی SSH ئەوەندە گرنگە؟

لەکاتی پێشووتروودا، کەسانی تەکنیکی بە ئامرازەکانی وەکو Telnet ئەم کارەیان دەکرد کە بەزمی زۆر بوو. هەموو شتێکی نێردراو وەک نهێنوشە بە ئاشکرا دەنێردران. SSH ئەم کێشەیەی چارەسەر کرد بە:

ئاسایشی بەرز

تەواوی داتاکان نهێنی دەناردن و بە شێوەیەک کۆد دەکرێن کە کەسانی خراپکار نەتوانن بیخوێننەوە.

سادەیی بەکارهێنان

تەنها چەند فرمانێک پێویستت لەگەڵدایە بۆ بەکارهێنانی SSH.

سەپۆرتێکی باش

هەموو سیستەمە سەرەکییەکان پشتگیری لە SSH دەکەن.

چۆن SSH بەکاربهێنین؟

داواکارییەکان پێش بەکارهێانن:

بۆ بەکارهێنانی SSH، پێویستت بەمانەیە:

  • کۆمپیوتەرێک کە SSH server لەسەر دامەزراوە
  • نیشانی IP یا نیشانی domain ی سیستەمی ئامانج
  • یوزەرنەیم و نهێنوشە یا SSH key

 

یەکەم هەنگاو

ssh username@server_address

نموونە:

ssh ahmad@192.168.1.100
ssh fatima@myserver.com

 

جۆرەکانی ئاسایش لە SSH

1. نهێنوشە و یوزەرنەیم

ئەمە ئاساترین شێوەیە، وەکو دەرگاى ماڵەکەت کە کلیلی ئاسایی پێویستیتی.

2. SSH Keys

ئەمە شێوەیەکی پتەوترە. وەکو کلیلێکی ئەلومینیومی تایبەت کە تەنها لای خۆتە.

کلیل درووستکردن:

ssh-keygen -t rsa -b 4096

 

کۆمەڵێک ئامۆژگاری گرنگ

بۆ سەلامەتی

  • هەمیشە SSH keys بەکاربهێنن لە جیاتی نهێنوشە
  • پۆرتی بنەڕەتی SSH (22) بگۆڕن
  • کۆنفیگی Firewall بە دروستی دابرێژن

بۆ کارامەیی

  • ئامرازی SSH agent بەکاربهێنن بۆ کلیل بەڕێوەبردن
  • فایلی config دروست بکەن بۆ ئاسانکاری

ئامرازە زیادەکان

SCP - فایل گواستنەوە:

scp file.txt username@server:/path/to/destination

SFTP - شێوەیەکی گونجاوتری فایل گواستنەوە:

sftp username@server

SSH Tunneling

بۆ دەستپێڕاگەیشتنی پارێزراو بە خزمەتگوزارییەکان.

ئەنجام

SSH نەک تەنها ئامرازێکە، بەڵکو داڕشتەیەکی تەواوە بۆ کارکردنی سەلامەت لەگەڵ سیستەمە دوورەکان. بە فێربوونی دروستی ئەم تەکنۆلۆژیا، دەتوانیت دڵنیابیت کە کارەکەت بە شێوەیەکی پارێزراو و کارامە ئەنجام دەدرێت.

دوایین ئامۆژگاری: هەمیشە فایلەکان backup بکەن و بایەخ بە سەلامەتی بدەن. SSH ئامرازێکی بەهێزە، وەکو هەموو ئامرازەکانی تر، پێویستی بە زانین و بایەخدان هەیە.